सतत कॉम्प्युटरवर बसणे, खाण्यापिण्याची अनियमित वेळ आणि धकाधकीचे जीवन यामुळे आपण मान’सिक आणि शारी’रिक’दृष्ट्या खचून जातो. बऱ्याचदा दीर्घकाळ ताप आल्यावर किंवा जास्त श्रम केल्यावर शरी’र सुस्त वाटतं. शरीरातील कम’जोरी मुळे त्याचा थेट परिणाम आपल्या कार्य क्ष’मते’वर होतो. शहरी जीवन धकाधकीचे आहे, तर वनक्षेत्रात आदिवासींची जीवनशैली अतिशय नियमित आहे.
त्याच वेळी, त्यांच्या अन्न आणि जीवनशैली मध्ये वनस्पतींचा अ’योग्य वापर आहे आणि कदाचित यामुळेच वनवासींचे सरासरी वय सामान्य शहरी लोकांपेक्षा जास्त आहे. या आठवड्यात मी तुम्हाला अशाच काही टिप्स सांगणार आहे, ज्याचा वापर करून तुम्ही नियमित जीवनशैलीचा अवलंब करून केवळ शरीराचा थकवा आणि तणाव दूर करू शकत नाही तर निरो’गी आणि उ’त्साह देखील अनुभवू शकता.
पिंपळाचे झाड – पिंपळाच्या झाडातून निघणारा डिंक शारी’रिक उ’र्जेसाठी चांगला मानला जातो. एक ग्रॅम डिंक साखर मिठाई किंवा साखरेसोबत घेतल्याने शरी’रात ऊर्जा संचारते आणि थकवा दूर करण्यासाठी ही एक प्रभावी कृती मानली जाते. याचे रोज सेवन केल्याने वृ’द्धांचे आ’रोग्यही चांगले राहते.
लाटजिरा – लाटजिराच्या संपूर्ण वन’स्पती’चा रस (दररोज 4 मिली) सेवन केल्याने तणाव, थकवा आणि चिडचिड दूर होते. थकवा, अति घाम येणे आणि शरी’रातील अशक्तपणा दूर करण्यासाठी आदिवासी टोमॅटो बरोबर फरा’सबीन उकळून सूप तयार करतात आणि ते चार दिवस दिवसातून दोनदा देतात, हे सूप शक्ती वाढवणारे असल्याचे मानले जाते.
भोपळ्याच्या बिया – ग्रामीण भागात मळमळ, थकवा किंवा चिंताग्र’स्त आणि तणावग्र’स्त व्यक्तीला साखर मिसळून भोपळ्याच्या बिया दिल्या जातात. साधारण ५ ग्रॅम भोपळ्याच्या बिया आणि तेवढ्याच प्रमाणात साखर किंवा साखर टाकली तर खूप फायदा होतो. त्यामुळे मान’सिक ताणही दूर होतो.
बटाटा – बटाटा बुखारा खाल्ल्याने शरी’रातील विषारी पदार्थ बाहेर पडतात, बद्धकोष्ठता दूर होते आणि पोटाची स्वच्छता चांगली होते. या फळांमध्ये आढळणाऱ्या फायबर आणि अँटी-ऑक्सिडंट्समुळे पचनक्रिया व्यवस्थित होते आणि शरी’रातील पेशींची चयापचय क्रिया सुरळीत होते या फळांमध्ये सायट्रिक अ‍ॅ’सिड आढळते,
जे थकवा दूर करण्यात मदत करते आणि याच्या सेवनामुळे यकृताचे म्हणजेच यकृत आणि आतड्यांचे कार्य सुरळीत राहते, त्यामुळे बटाटा-बुशरूम खाल्ल्याने शरी’रात साठलेली अतिरिक्त च’रबी किंवा अतिरिक्त वजन कमी होण्यास मदत होते. आणि व्यक्ती शारी’रिक’दृष्ट्या खूप निरोगी वाटते.
दूर्वा – आदिवासींच्या मते दूब गवत/दुर्वा यांचे रोज सेवन केल्याने शारी’रिक ऊर्जा मिळते आणि शरी’राला थकवा जाणवत नाही. सुमारे 10 ग्रॅम ताजी दूर्वा गोळा करा आणि ती स्व’च्छ धुवा आणि एक ग्लास पाण्यात मिसळा आणि बारीक करून प्या, शरीरात ताजेपणा आणण्यास मदत होते. तसे, आ’धुनिक विज्ञानानुसार,
दूर्वा हे देखील एक शक्तिशाली औ’षध आहे कारण त्यात ग्लायकोसाइड्स, अल्कलॉइड्स, व्हिटॅमिन ए आणि व्हिटॅमिन सी पुरेसे प्रमाणात असते. तुळस – पाताळकोटचे आदिवासी वनौषधी तज्ज्ञ तुळशीला थकवा दूर करण्यासाठी औ’षध मानतात, त्यांच्या मते जास्त थकवा असल्यास तुळशीची पाने आणि मंजिरी च्या सेवनाने थकवा दूर होतो.
टरबूजाचे साल – गुजरातचे आदिवासी टरबूजाच्या सालीचा आतील पृष्ठभाग कापून मुरब्बा तयार करतात, जो खूप शक्तिशाली मानला जातो. काही भागात लोक त्याची साले बारीक चिरून वाळवतात आणि पावडर तयार करतात. हे चूर्ण रोज सकाळी रिकाम्या पोटी अर्धा चमचा घेतल्याने शरी’रात शक्ती येते आणि अनेक आ’जारां पासून आराम मिळतो, शतावरीच्या मुळांमध्ये सॅपो’निन्स आणि डायोजेनिन सारखी महत्त्वाची रसायने आढळतात. याच्या पानांचा अर्क क’र्करो’गावर उपयुक्त आहे
