भारताची संस्कृती आणि अ ध्यात्माची चर्चा जगभर आहे. विविध ध र्मांच्या संगमाची भूमी असलेल्या भारतामध्ये एकापेक्षा एक जुनी आणि भव्य कलात्मक मंदिरे आहेत, ज्यांचे सौंदर्य पाहण्यासारखे आहे. या हजारो वर्षे जुन्या मंदिरांचे सौंदर्य आणि समृद्धी पाहून तुम्हाला भारताच्या विशाल इतिहासाची कल्पना येऊ शकते.
या मंदिरांच्या कोरीव कामात भारतीय संस्कृती, कला आणि सौंदर्य यांचा अनोखा संगम आहे, ज्याला पाहण्यासाठी लोक लांबून येतात. जेव्हाही आपण संकटात सापडतो किंवा आपल्या मनात एखाद्या गोष्टीची भीती असते तेव्हा सर्वप्रथम आपण देवाचे स्मरण करतो.
आपण सर्वजण घरी पूजा करतो तसेच दररोज आपल्या इष्टदेवाचे ध्यान केल्याने अनेक फायदे होतात हे शा स्त्रात सांगण्यात आले आहे. यासोबतच धर्मग्रंथात मंदिरात दर्शन घेण्याच्या महत्त्वावरही विशेष भर देण्यात आला आहे. मंदिरात जाऊन तुम्ही तुमचा दैवी शक्तींवर विश्वास असल्याचे सिद्ध होते.
ज्यामुळे दैवी शक्ती देखील तुमच्यावर विश्वास ठेऊन तुम्हाला एक चांगली व्यक्ती बनवते असे मानले जाते. देवते समोर बसून देवतेला आपण आपल्या नजरेत सामवून घेतो. ज्यामुळे आपल्यात प्रसन्नता निर्माण होते आणि आपल्यावरचा विश्वास प्रबळ होतो. जो माणूस चांगल्या श्रद्धेने दररोज मंदिरात जातो त्याच्या सर्व प्रकारच्या समस्या दूर होतात.
मंदिरात गेल्याने मनात दृढ श्रद्धा आणि आशेची उर्जा निर्माण होते. श्रद्धेच्या बळावरच धन-समृद्धी आणि पुत्र-कन्या ही रत्ने प्राप्त होतात. तुमच्या मनात जी इच्छा असेल, ती पूर्ण करण्यासाठी तुम्ही मंदिरात जायला हवे. भारतातील धा र्मिक श्रद्धेची मुळे खूप खोलवर आहेत आणि तिची झलक इथल्या मंदिरांमध्ये पाहायला मिळते.
विविधतेने नटलेल्या या पवित्र भूमीत अनेक सुंदर मंदिरे आहेत, त्यापैकी अनेक जागतिक स्तरावर प्रसिद्ध आहेत. ही महत्त्वाची धा र्मिक आणि ऐतिहासिक ठिकाणे आहेत ज्यांचे अप्रतिम सौंदर्य नजरेसमोर येते. आज आपणही अशाच एका अनोख्या मंदिराबद्दल माहिती घेणार आहोत.
हे मंदिर हिमाचल प्रदेशमधील चंबा जिल्ह्यातील भरमौर नावाच्या गावात असून एखाद्या घराप्रमाणे हे मंदिर दिसते. या मंदिराजवळ पोहचल्यानंतरही अनेक लोकांना मंदिरात जाण्याचे धाडस होत नाही. मंदिराच्या बाहेरूनच नमस्कार करून निघून जातात. कारण या मंदिरात ध र्मराज यमदेव राहतात. या विश्वातील हे एकमेव मंदिर यमदेवाला समर्पित आहे.
भारतातील मृ त्यूच्या देवाचे एकमेव मंदिर – मृ त्यूचे देवता यमराजाचे मंदिर हिमाचलच्या चंबा जिल्ह्यात आहे. या मंदिराला भारतातील एकमेव मंदिर अशी पदवी मिळाली आहे, जिथे मृ त्यूची देवता यमाची मूर्ती स्थापित आहे.
इतकेच नाही तर या मंदिराबाबत लोकांमध्ये इतकी भीती आहे की येथे येणारे पर्यटक मंदिराच्या आत जात नाहीत. सहसा लोक बाहेरून नमस्कार करून निघून जातात. स्थापना माहिती उपलब्ध नाही – या यमराजाच्या मंदिराची स्थापना केव्हा व कशी झाली. याबद्दल कुठेही माहिती मिळत नाही. मंदिराच्या जीर्णोद्धाराबद्दल असे म्हटले जाते की हे काम 6व्या शतकात चंबा संस्थानाच्या राजाने केले होते.
मात्र, संपूर्ण मंदिराऐवजी केवळ मंदिराच्या पायऱ्यांच्या जीर्णोद्धाराचा उल्लेख आढळतो. नास्तिक असो वा आस्तिक, प्रत्येकाला जावेच लागते – असे मानले जाते की मृ त्यूनंतर प्रत्येकाला या यमराजाच्या दरबारात जावे लागते. मग तो नास्तिक असो वा नास्तिक. असे म्हटले जाते की, जेव्हाही कोणाचा मृ त्यू होतो तेव्हा यमराजाचे दूत सर्वप्रथम या मंदिरात आत्म्याला घेऊन जातात. त्याच्या कर्माचा लेखाजोखा असा आहे.
चित्रगुप्त कर्मांचा पूर्ण हिशेब देतो – यमराजाच्या या मंदिरात चित्रगुप्ताने आत्म्याच्या कर्माची संपूर्ण माहिती दिली आहे. मंदिराच्या आवारात एक रिकामी खोली आहे. असे मानले जाते की ही चित्रगुप्ताची खोली आहे जिथे तो मृ’त व्यक्तीच्या आत्म्यांची गणना करतो. यानंतर दूत आत्म्याला यमराजाच्या कक्षेत घेऊन जातात. गरुण पुराणातही याचा उल्लेख आहे – गरुण पुराणातही यमराजाच्या दरबाराचा उल्लेख आहे. अगदी या मंदिर परिसरासारखाच आहे. चार दिशांना चार दरवाजे सांगितल्याप्रमाणे मंदिरालाही चार दिशांना चार दरवाजे आहेत.
यामुळे लोक याला यमराजाचे मंदिर मानतात. या मंदिराच्या संकुलातील चित्रगुप्ताच्या कक्षेत आत्म्याचे उलटे पाय देखील चित्रित केले आहेत. अकाली मृ त्यूला ब ळी पडलेल्या लोकांचे पिंड दान – या यमराजाच्या मंदिरात अकाली मृ त्यू झालेल्यांना पिंडदानही केले जाते. याशिवाय या ठिकाणी वैतरणी नदी आहे. जिथे गाय दान केली जाते. इतकेच नाही तर मंदिराच्या आत एक धुना आहे जो शतकानुशतके जळत आहे. ते प्रथम कसे आणि केव्हा जाळले गेले? या विषयावर कोणतीही माहिती उपलब्ध नाही
