मित्रांनो, महाभारत यु द्धाच्या वेळी, भगवान कृष्ण अर्जुनाला सांगतात की “जेव्हा ध र्म थांबतो आणि अध र्म वाढतो, तेव्हा मी स्वतःला निर्माण करतो, म्हणजे मी प्रसूती करतो”. तो मानवाच्या सुरक्षिततेसाठी, दृष्टांतांचा ना श आणि ध र्माच्या पुनरुत्थानासाठी अनन्य युगात अद्वितीय अवतार घेतो. ध र्मशा स्त्रानुसार, भगवान विष्णूंनी पृथ्वीचा साठा करण्यासाठी अवतार घेतला आहे.
आज आपण भगवान विष्णूचे 24 अवतार पाहणार आहोत हे फार कमी माणसांना माहीत असेल. तर पाहूया.. श्री सनकादि मुनी :- आपल्या शस्त्राप्रमाणे परात्पर पिता ब्रह्मदेवांनी अनेक प्रकारच्या रचनांसाठी तपश्चर्या केली, या तपश्चर्येने रोमांचित होऊन भगवान विष्णूंनी सनक, सनंदन, स नातन, सनत कुमार असे चार ऋषी अवतार घेतले.
मोक्षाच्या दिशेने फिरणारे हे ऋषी भगवान विष्णूचे प्राथमिक अवतार मानले जातात. नर नारायण :- सृष्टीच्या प्रारंभी, ध र्माची स्थापना करण्यासाठी भगवानांनी त्या कागदोपत्री अवतार घेतला. वराह अवतार: भगवान विष्णूने ब्रह्माजीच्या नाकपुडीतून वराहाच्या आकृतीत पाहिले तर हिरण्यक्ष राक्षसाने पृथ्वीला घेऊन समुद्रात लपवले. वराहाच्या आकारातील भगवान विष्णू महासागरात गेले आणि त्यांना पृथ्वी सापडली आणि हिरण्यक्षाचा वध केल्यावर पृथ्वी पुन्हा आपल्या स्थानावर आली.
नारद अवतार :- देवर्षी नारदांनाही भगवान विष्णूचा अवतार मानले जाते. भगवान श्रीकृष्ण स्वतः श्रीमद्भगवद्गीतेत म्हणतात की “ऋषींमध्ये मी नारद आहे.” कपिल मुनी :- भगवान विष्णूंनी कपिल मुनी म्हणून पाचवा अवतार घेतला. वडिलांची हाक महर्षी कर्दम आणि आईची हाक देवहुतीमध्ये बदलली. दत्तात्रेय :- जेव्हा ब्रह्मा विष्णू आणि महेश माता अनुसूयाला पाहण्यासाठी आश्रमात पोहोचले.
तेव्हा माता अनुसूयाने त्यांचे तपश्चर्येचा प्रभाव असलेल्या बाळामध्ये रूपांतर केले. तिन्ही देवतांनी तिला वचन दिले की, “आम्हाला तुझ्या संपत्तीत पुत्ररूपात जन्म घेऊ दे.” त्यानंतर ब्रह्मदेवाच्या तत्वापासून चंद्र, शंकराच्या तत्वापासून दुर्वासा आणि विष्णूच्या तत्वापासून दत्तात्रेय असा जन्म झाला. यज्ञ:- मनुची पत्नी श त्रिपाची मुलगी आकृत्या जन्मात बदलली. नंतर आक्रितीचा विवाह रुची प्रजापतीशी झाला.
भगवान विष्णूंनी आकृतीच्या ग र्भातून यज्ञ म्हणून प्रसूती घेतली. भगवान यज्ञ दक्षिणेशी विवाहित झाले आणि त्यांना बारा उत्साही पुत्र झाले ज्यांना नंतर “यम” नावाच्या बारा देवता म्हणून संबोधले गेले. वृषभदेव :- महाराज नाभि यांनी पुत्रप्राप्तीसाठी त्यांची पत्नी मेरुदेवी हिच्यासह यज्ञ केला. प्रसन्न होऊन भगवान विष्णूंनी वृषभ देवाच्या रूपात आपल्या निवासस्थानी प्र सूती केली.
वृषभदेव कीर्ती, तेज, सामर्थ्य आणि पराक्रमात परावर्तित झाले. आदिराजा पृथु :- वेण नावाच्या राजाच्या अनागोंदीला कंटाळून ऋषींनी त्याचा ना श केला. जेव्हा राजा वेन निःसंतान म रण पावला, तेव्हा त्याच्या बोटांना दोन सहकारी आणि स्त्रिया प्रदान करण्यासाठी मंथन केले गेले. त्यांची नावे पृथू आणि आर्ची ठेवण्यात आली आहेत. त्याला भगवान विष्णू आणि लक्ष्मीचे अवतार मानले जाते.
पृथु हा या पृथ्वीचा मुख्य राजा मानला जातो ज्याने ही पृथ्वी राहण्यायोग्य केली. म त्स्य अवतार :- राजू सत्यप्रथ आणि सप्तर्षी हे महाप्र लयापासून माशाच्या आकारात भगवान विष्णूच्या मदतीने साठवले गेले होते. कूर्म अवतार :- समुद्रमंथनातून पर्वताच्या क्षेत्रामध्ये समुद्राच्या आत कोणतेही क्षेत्र बदलले नाही. त्या वेळी भगवान श्रीकृष्णाने एका मोठ्या कासवाचा आकार धारण करून हा पर्वत आपल्या पाठीवर घेऊन समुद्रमंथन केले.
धन्वंतरी :- समुद्रमंथना दरम्यान अनेक गोष्टी केल्या गेल्या आणि अखेरीस भगवान विष्णूंना धन्वंतरी कलशाने गणले गेले. मोहिनी अवतार:- समुद्रमंथनातून मिळालेल्या अमृ तासाठी देव आणि दानवांमध्ये सं घर्ष सुरू झाला. त्यावेळी भगवान विष्णूंनी मोहिनी अवतार घेतला. नरसिंह अवतार :- प्रल्हादाच्या भक्तीसाठी आणि हिरण्य कश्यपूला मा रण्यासाठी विष्णूने नरसिंह अवतार घेतला.
वामन अवतार :- दैत्यराज बलीला स्वर्गात वीज प्राप्त होताच. जेव्हा चिं ताग्र स्त देव भगवान विष्णूजवळ आले तेव्हा भगवान विष्णूंनी वामनाचे रूप धारण केले. हयग्रीव अवतार :- मधु आणि कैतव नावाच्या रा क्षसांनी ब्रह्मदेवाकडून वेद चोरून पाताळात लपवले तेव्हा श्री विष्णूंनी हयग्रीवाचे रूप धारण करून त्या रा क्षसांचा व ध केला.
श्रीहरी अवतार :- एकदा हत्ती तलावात धुण्यासाठी गेला असताना मगरीने त्याचा पाय धरला. हा सं घर्ष त्यांच्यात एक हजार वर्षे चालत गेला. शेवटी, हत्ती श्री विष्णूवर प्रतिबिंबित करत असताना, भगवान विष्णूंनी श्रीहरी अवतार घेतला आणि मगरीला मारले. परशुराम अवतार :- सह स्त्र नावाच्या राजाने अराजकता निर्माण केली तेव्हा ऋषींनी त्याला शाप दिला की परशुरामाचा अवतार घेण्याच्या सहाय्याने विष्णू तुझा व ध करील.
महर्षि वेद व्यास :- यमुनेच्या आर्थिक संस्थेत जन्मलेल्या ऋषी पराशराच्या मुलाचे नाव वेद व्यास असे ठेवण्यात आले. त्यांनी महाभारताची रचना केली. हंस अवतार :- महादेवाच्या सभेत, त्यांचा मुलगा मानस हा अंदाजे जी वनाच्या मोक्षावर चर्चा करताना बदलला, भगवान विष्णूने हंसाच्या आकृतीत पाहिले आणि त्यांच्या शंकांचे निरसन केले. श्री राम अवतार :- सुद्धा रावणाचा व ध करण्यासाठी रामाचा अवतार.
श्री कृष्ण अवतार :- श्री विष्णूने दुष्ट कंसाचा व ध करण्यासाठी श्री कृष्णाचा अवतार घेतला आणि त्यासोबतच महाभारतात अर्जुनाचा सारथी म्हणून उपयोग करून वास्तवावर पडदा टाकला. बुद्ध अवतार :- बिहारमधील गया येथे जन्मलेल्या दौत्यानाने त्यांना उपदेश केला की प्रयत्न हिं साचारात सं पतात, म्हणून दौत्यानाने यज्ञ करणे सोडून दिले आणि देवता शक्तिशाली बनल्या.
काली अवतार :- हा भगवान विष्णूचा चोविसावा अवतार असावा असे मानले जाते. कलियुगाच्या मुहूर्तावर श्री विष्णू हा अवतार घेतील असे शास्त्रात सांगितले आहे कारण श्री हरी हा ब्राह्मणाची कुमारी कन्या असल्याने जन्म घेऊ शकतो. मित्रांनो, जर तुम्हाला ही माहिती हवी असेल तर कृपया तुमच्या मित्रांसह ला ईक करा, टि प्पणी द्या आणि त्या व्यतिरिक्त टक्केवारी द्या. जेणेकरून त्यांना ही महत्त्वाची माहिती मिळेल.
