नपुं सकत्वामुळे पुरुषांमध्ये इरे क्शन आणि वी र्य पतनाशी सं बं धित स मस्या समोर येतात. हा एक प्रकारचा इ रेक्टा इल डि स फं क्शन देखील मानला जातो. वं ध्यत्वाची अनेक कारणे असू शकतात. हे मा नसिक आणि शा री रिक कारणांमुळे देखील असू शकते. खरे तर पुरुषांच्या वी र्यामध्ये शु क्रा णूंच्या कमतरतेमुळे त्याची महिला जोडीदार ग र्भ वती होण्याची शक्यता कमी होते.
वै द्यकीय दृष्ट्या जेव्हा एखादा माणूस सतत वर्षभर महिलेशी सं बं ध ठेवूनही मूल जन्माला घालू शकत नाही, तेव्हा त्याला वं ध्यत्व किंवा वां झपणा म्हणतात. मात्र, यासाठी पुरुष आणि स्त्रिया दोघांची चाचणी करणे आवश्यक आहे. जेणेकरून वं ध्यत्व पुरुषात आहे की स्त्रीमध्ये, हे निश्चित केले जाऊ शकते.
जर एखाद्या पुरुषाच्या शु क्रा णूमध्ये 15 दशलक्ष शु क्रा णू प्रति मिलीलीटरपेक्षा कमी असतील तर ही संख्या सामान्यपेक्षा कमी मानली जाते. वाढत्या वयानुसार वं ध्यत्वाचा धोकाही वाढतो. या प्रकरणांमध्ये, अनेकदा असे दिसून आले आहे की नपुं सकत्वाचा त्रास असलेल्या लोकांमध्ये सुशिक्षित लोकांची संख्या खूपच कमी आहे. याचे कारण त्यांच्या निरो गी खाण्याच्या सवयी आणि जीवनशैली.
वं ध्यत्वामुळे लोकांमध्ये अनेकदा तणाव, नै रा श्य आणि कमकुवत आ त्मविश्वास या स मस्या उद्भवतात. पुरुषांमध्ये आढळणाऱ्या Y गुणसूत्रात (गुण सूत्र) शु क्रा णूंच्या उत्पादनात आणि गुणवत्तेत भूमिका बजावणारी अनेक जीन्स असतात. Y क्रोमोसोममध्ये ही ज नुके काही कारणाने नामशेष होऊ लागतात किंवा नष्ट होतात. त्यामुळे शु क्रा णूंच्या उत्पादनात घट होते. ज्यामुळे पु रुषांमध्ये वं ध्यत्व येऊ शकते.
साधारणपणे, टे स्ट करण्यापूर्वी बहुतेक प्रकरणांमध्ये स्त्रियांना वंध्यत्वासाठी जबाबदार मानलं जातं. परंतु, अनेक प्रकरणांमध्ये पुरुषही याला जबाबदार असतात. बहुतेक पु रुषांमध्ये वं ध्यत्वाचे कारण शु क्रा णूंची संख्या कमी असणे किंवा त्यांची गुणवत्ता खराब असते. शु क्रा णूंच्या खराब गुणवत्तेचे मुख्य कारण आधुनिक जी वनशैली आहे, ज्यामध्ये प्रदूषण आणि चुकीच्या खाण्याच्या सवयी सर्वात जबाबदार आहेत.
पाश्चात्य देशांमध्ये, दर 8 पुरुषांपैकी एक पुरुष वंध्यत्वाचा ब ळी ठरला आहे. तसेच सेलफोन, लॅपटॉप, प्लास्टिक इत्यादी शु क्रा णूंचे श त्रू आहेत. याशिवाय हवेत जितके वि षा री घटक वाढत जातात तितकेच पुरुषांच्या प्र ज न न क्षमतेवर परिणाम होतो. स्त्री रो ग आणि प्रसूती तज्ज्ञ डॉ. लवली जेठवानी यांच्या मते, हवेच्या खराब गुणवत्तेमुळे जेव्हा आपण श्वास घेतो तेव्हा हवेतील कणिक पदार्थ पॉ ली सायक्लिक सुगंधी हायड्रो कार्बन्ससह आपल्यामध्ये प्रवेश करतात.
हे पुरुषांच्या शु क्रा णूंसाठी हानिकारक आहे. प्रदूषण केवळ शु क्रा णूंची संख्या कमी होण्यास कारणीभूत नाही, याशिवाय व्यक्तीने सि गा रेट अ ल्को होल पासूनही दूर राहिले पाहिजे. एका अभ्यासात म्हटले आहे की, वातावरणातील वाढत्या प्रदूषणामुळे पुरुषांमधील प्र ज न न क्षमता कमी होऊ लागली आहे. याबाबत संशोधकांनी चिं ता व्यक्त केली असून वातावरणात रा सायनिक किंवा वि षारी घटकांचे प्रमाण जितके जास्त असेल तितके पुरुषांमध्ये वं ध्यत्व वाढेल.
1990 च्या दशकापासून संशोधक याबाबत चिं ता व्यक्त करत आहेत. जर तुम्हाला हृ दयाची स मस्या असेल आणि तुमचे हृ दय योग्यरित्या र क्त पंप करू शकत नसेल, तर नपुं सकत्व तुम्हाला देखील ब ळी बनवू शकते. जर एखाद्या व्यक्तीला कोणत्याही प्रकारचा भावनिक वि का र असेल तर त्यामुळे त्याच्या लैं गि क उ त्ते जनावर वाईट परिणाम होतो. नै रा श्य आणि चिंता या स मस्या आहेत ज्यामुळे न पुंस कत्वाचा धोका वाढतो.
तसेच धु म्र पान शु क्रा णूंची संख्या, त्यांची संख्या आणि गतिशीलता प्रभावित करते. त्यामुळे सि गा रेट ओढणाऱ्या पुरुषांची प्र ज न न क्षमता कमी झाल्याचे दिसून आले आहे. धु म्र पानामुळे वी र्य गुणवत्तेवरही परिणाम होतो ज्यांच्या शु क्रा णूंची संख्या निष्क्रिय होते. म्हणूनच पुरुषांनी धू म्र पानापासून दूर राहावे. 1992 च्या एका अभ्यासात असे समोर आले की, गेल्या 60 वर्षांमध्ये पुरुषां मधील शु क्रा णूंची संख्या 50 टक्क्यांनी कमी झाली आहे.
2017 मध्ये एक अहवाल देखील आला होता ज्यात असे म्हटले होते की, 1973 ते 2011 दरम्यान पुरुषांच्या शु क्रा णूंचे घनत्व देखील 50 ते 60 टक्के कमी झाले आहे. सामान्य माणसामध्ये शु क्रा णूंची संख्या प्रति मिली लीटर 1.5 मिली ते 200 कोटी असते. वायू प्रदूषणामुळे स ल्फर डायऑ क्साइड, नायट्रोजन ऑक्साईड आणि इतर हानिकारक वि षा णू शु क्रा णूंची गुणवत्ता खराब करण्यासाठी जबाबदार आहेत.
या व्यतिरिक्त, लॅपटॉप, सेल फोन, मोडेम देखील शु क्रा णूंची गुणवत्ता खराब करण्यासाठी जबाबदार आहेत. शु क्रा णूंची गती आणि आकार त्यांच्यामधून बाहेर पडणाऱ्या किरणो त्सर्गामुळे खराब होतात. एका अभ्यासात असे म्हटले गेले आहे की पुरुषांमधील अंतःस्रावी ग्रंथी इं डो क्राइन प्रभावित होत आहे, ज्यामुळे प्र ज न न क्षमता सं तुलित करणारे सं प्रेरक बिघडत आहे. याचे मुख्य कारण म्हणजे प्लास्टिकमधून सोडलेले हानिकारक रासायनिक प्लास्टिसायझर. म्हणजेच प्लास्टिकमुळे प्र ज नन क्षमतेवर मोठ्या प्रमाणात परिणाम होत आहे.
