कॅ न्सर अर्थात कर्करो ग हा गं भीर स्वरुपाचा आ जार मानला जातो. पहिल्या टप्प्यात कॅ न्सरचं निदान झाल्यास त्यावर उपचार प्रभावी ठरू शकतात. स र्जरी, केमो थेरपी आणि रेडि एशन थे रपीच्या सहाय्याने कॅ न्सरवर उपचार केले जातात. कॅ न्सरवर उपचार हे तुलनेनं महाग असतात. त्यामुळे रु ग्ण आणि त्याच्या नातेवाईकांना प्रसंगी कठीण परिस्थितीला सामोरं जावं लागतं.
कॅ न्सर होण्यामागे नेमकी कोणती कारणं, याबाबत अद्याप संशोधन सुरू आहे. त्यातून काही निष्कर्ष समोर आले आहेत. धू म्रपान आणि ज्येष्ठत्व हे कॅ न्सरसाठी जोखमीचे घटक असल्याचं या निष्कर्षातून स्पष्ट झालं आहे प्रत्यक्षात कॅ न्सर म्हणजे एक रो ग नाही. दोनशेहून अधिक प्रकारचे कॅ न्सर आज ठाऊक आहेत. कॅ न्सर कोणत्याही पेशीमध्ये, कोणत्याही उतीमध्ये आणि अवयवामध्ये होऊ शकतो.
सर्व कॅ न्सर मधील समान दुवा म्हणजे अनिर्बंध पेशींची वाढ होय. सामान्यपणे पेशी विभाजन क्रमा क्रमाने व नियंत्रित पद्धतीने होते. शरीराच्या आवश्यकतेनुसार नव्या पेशी जुन्या पेशींची जागा घेतात. पेशी विभाजनाची ही नेहमीची पद्धत आहे. कधी कधी पेशी विभाजन नव्या पेशींची आवशकता नसताना होत राहते. या अतिरिक्त पेशींचे गाठोडे म्हणजे अर्बुद किंवा ट्यू मर.
भारतात दहापैकी एका माणसाला कर्करो ग आहे तर पंधरा पैकी एक माणूस कर्करो गाने मृ त्यू पावतो. WHO नुसार, जगभरातील मृ त्यूच्या दुसऱ्या कारणावर कर्करो ग आहे. तसं तर आपल्या प्रत्येकाच्या शरीरातच कॅ न्सरच्या पेशी अस्तित्वात असतात.
मग प्रश्न असा पडतो की, सर्वांना कॅ न्सर का होत नाही? कर्करो गाबद्दल माहिती घेण्यापूर्वी आपल्याला आपल्या शरीराची रचना माहीत असायला हवी. आपले शरीर वेगवेगळ्या अवयवांननी बनले आहे. जसे हृ दय, कि डनी, मेंदू, जठर इत्यादी. सर्व अवयव छोट्या छोट्या पेशींमुळे बनते. आपल्या पूर्ण शरीरात या पेशी सलग विभागून वाढत राहतात. आणि जुन्या मे लेल्या पेशींची कम तरता भरून काढतात.
तात्पर्य आपल्या श रीराची वाढ/ विकास हे फक्त आणि फक्त पेशी मुळेच होते. पेशींमध्ये DNA असते जे आपल्या शरीरातील पेशींना मार्गदर्शन करते जसे एखादे सॉफ्टवेअर क म्प्युटरला मार्गदर्शन करते. आपल्या शरीरातील पे शींचे विभाजन आणि वाढ सर्व काही DNA ठरवते. बऱ्याचदा DNA मध्ये खराबी किंवा बि घाड झाल्यामुळे एखादा खराब पेशी बनते ज्याला आपण कॅ न्सर सेल ( कर्करो ग पेशी ) म्हणतो.
अशा प्रकारच्या पेशी आपलं काम नीट करू शकत नाहीत. आणि गरज नसतानाही वाढत राहतात. परंतु आपल्या श रीर हा बिघाड वेळीच ओळखून ते ठीक करतो. परंतु स मस्या तेव्हा उद्भवते जेव्हा आपल्या शरीर हा बिघाड ओळखून ठीक करू शकत नाही. त्यामुळे ह्या सर्व खराब झालेल्या पे शी एकत्र येऊन गाठ बनवतात. त्याला आपण कर्करो ग म्हणून ओळखतो.
ज्या अवयवामध्ये अशा गाठी तयार होतात तो आपल्या शरीरातील अवयव आपले काम नीटपणे करू शकत नाही. शरीरातील एकाजरी अवयवाचे काम थांबले किंवा बिघडले तर पूर्ण श रीर अडचणीत सापडते. सुरवातीला तयार झालेले अशी गाठ याला आपण Primary can cer म्हणून ओळखतो. परंतु र क्ताद्वारे या पेशी पूर्ण शरीरात पसरतात. त्याला Secondary stage ca ncer म्हणतात.
या प्रकारातील रो ग्यांना ठीक करणे अजून अवघड होते. घरातील कोणत्याही भागात कर्करो ग होऊ शकतो. जगभरात स्त नांचा कर्करो ग आणि फुफ्फुसाचा कर्करो गयाचे रो गी जास्त प्रमाणात आढळतात. DNA मध्ये बिघाड कोणत्याही कारणांमुळे होऊ शकतो. शरीराला निरो गी ठेवले नाही तर हा बिघाड वाढत जातो. WHO कडील अंकानुसार कर्करो गा पैकी 22 टक्के लोकं तंबाखूच्या सेवनाने म रतात.
दा’रू, कमी दर्जाचे अन्न पदार्थ खाणे, फळ, भाज्या यांचा अभाव, शा रीरिक मेहनत पसरत यांची कमतरता हे कॅ न्सर होण्यामागचे चार मोठे कारण आहेत. काही जं तूंच्या इन्फे क्शनमुळे ते खेळ कॅ न्सर होऊ शकतो. काही उत्सर्जित किरण देखील आपल्या DNA मध्ये बदल करतात. वयोमानानुसार श रीरात देखील थकू लागते. जर तुम्ही आपल्या दैनंदिन सवयींमध्ये काही बदल घडवून आणल्यास कर्करो गाचा धोका कमी होऊ शकतो.
कर्करो गाचे मुख्य प्रकार:- कार्सिनोमा: त्वचे मधून किंवा इतर अंतर्गत अवयवांच्या आवरणातील ऊतींमधून उगम पावणाऱ्या कर्करो गाचे नाव. सार्कोमा: हाडे, कूर्चा, चरबी, स्नायू, र क्त वाहिन्या अथवा इतर आधारिक ऊतींमध्ये सुरू होणारा कर्करो ग. ल्यूकेमिया: र क्त तयार करणाऱ्या ऊतींमध्ये उगम पावणारा कर्करो ग. ह्यामुळे फार मोठ्या संख्येने असामान्य र क्त पेशी तयार होऊन त्या र क्त प्रवाहात मिसळतात. लिं फोमा आणि मायलोमा: श रीराच्या प्रतिकार यंत्रणेमध्ये उगम पावणारा कर्करो ग. सें ट्रल नर्वस सिस्टिम कॅ न्सर: मेंदू आणि पाठीच्या कण्यातील ऊतींना होणारा कर्करो ग.
कॅ न्सरची कारणे:- कर्करो ग हा अंत र्गत आणि बाह्य अशा दोन्ही कारणांमुळे होतो. आंतरिक घटकांमध्ये अनु वांशिक उत्परिवर्तन म्हणजेच जेनेरिक म्यु टेशन, हा र्मोन्स, रो ग प्रतिकारक शक्तीशी निगडीत स्थिती, ओवर अक्टि व्हेशन आणि बाह्य घटकांमध्ये धू-म्रपान, म द्य-पान व व्हा यरल इनफे क्शन यांचा समावेश होतो. हे सर्व घटक एकट्याने किंवा एकत्र येऊन सामान्य पेशींना गं भीर बनवतात.
कर्करो गाचा धो का वाढवणारे घटक:- कॅ न्सर शरीरात डेव्ह लप होण्यासाठी अनेक वर्षे लागू शकतात. म्हणूनच तुम्ही पाहिले असेल की कर्करो गाने पीडित बहुतेक लोकांचे वय 65 वर्षे किंवा त्याहून अधिक असते. वृद्ध लोकांमध्ये हे सामान्य आहे. कर्करो ग हा केवळ वृद्ध लोकांना होणाराच आ जार नाहीये. तर तो कोणत्याही वयात होऊ शकतो. एवढंच की तो पूर्णपणे डेव्ह लप होण्यासाठी बराच काळ जातो.
कॅ न्सरचा धोका वाढवण्यासाठी जीवन शैलीतील काही सवयी कारणीभूत असल्याचे दिसून आले आहे. दिवसातून एक किंवा अधिक वेळा दा रूचे सेवन करणे, सूर्य प्रकाशाच्या जास्त संपर्कात येणे, वाढलेला लठ्ठपणा आणि असुरक्षित लैं -गि-क सं बंध यामुळे कर्करो गाचा धोका वाढू शकतो. कौटुंबिक इतिहास हा देखील कर्करो गाचे एक लहान कारण आहे.
जर तुमच्या कुटुंबात कॅ न्सर सामान्य असेल तर पुढच्या पिढीलाही याचा धोका असतो. लक्षात ठेवा की अनु वांशिक उत्परिवर्तनाचा किंवा जेनेरिक म्यु टेशनचा अर्थ असा मुळीच नाही की तुम्हाला कर्करो ग 100 टक्के होणारच आहे. तुमच्या सभोवतालच्या वातावरणात हा निकारक र सायने असू शकतात, जी कर्करो गाचा धोका वाढवण्यासाठी जबाबदार ठरतात. तुम्ही धु म्रपान करत नसलात तरी तुम्ही अशा ठिकाणी बसलाय जिथे लोक धू म्रपान करतायत तर यामुळे तुम्हालाही कॅ न्सर होण्याचा धोका वाढतो.
